TTO - Khi tôi hướng dẫn về tư duy tích cực cho một nhóm nữ phạm nhân tại một nhà tù ở New Zealand, một nữ phạm nhân đã nói với tôi rằng:"Đối với cô, nói về sự tích cực thì thật dễ dàng, vì sau giờ học này cô có thể lên xe và trở về nhà - còn chúng tôi thì phải ở lại đây!".
Tôi đã trả lời rằng tôi cũng từng làm việc với nhiều người có tự do về thể chất, nhưng lại là những người bị mất tự do về tinh thần. Họ bị điều khiển bởi suy nghĩ của người khác, bị dằn vặt bởi sự hối tiếc về quá khứ, bị đeo đẳng nỗi lo sợ trong tương lai và cả những điều vượt ra ngoài tầm kiểm soát. Nhiều người trong số họ rất giàu có và rất tự do về mặt thân thể nhưng tâm trí lại tràn ngập sự lo lắng và nỗi sợ hãi, điều đó khiến họ không thể hưởng thụ được những gì họ đang có.Tôi đã gợi ý với những người phụ nữ này là trong quãng thời gian họ không thể thoát khỏi nhà giam về mặt thể xác, họ hoàn toàn có quyền lựa chọn những gì họ muốn trải nghiệm, ngay cả khi họ đang ở trong nhà tù. Thay vì phản ứng lại những gì mình không thể kiểm soát được, hãy tập trung vào những điều mình có thể kiểm soát được và điều đó sẽ khiến cho sự việc trở nên khác đi. Một số người bắt đầu thực hiện và họ đã thay đổi thái độ của mình đối với các vị quản ngục và cũng như với các bạn tù khác. Sau vài tuần, các vị quản ngục nhận ra sự thay đổi của bầu không khí trong trại và thái độ của các nữ phạm nhân cũng trở nên tích cực và hòa nhã hơn. Sau này, nhiều người trong số họ đã đạt được những mục tiêu quan trọng cho mình như hoàn tất chương trình đại học, phát triển tài năng nghệ thuật... Họ nhận được sự hỗ trợ từ các cán bộ trại giam và đã tổ chức được nhiều chương trình hoạt động, trong đó có cả một cuộc gặp mặt thảo luận với sự tham gia của Thủ tướng đương nhiệm New Zealand.Mike George, một nhà tập huấn quản trị tại Anh, đã chỉ ra rằng: chúng ta thường có thói quen cố gắng kiểm soát người khác - về thể chất, cảm xúc hay về tinh thần - trong khi đó là điều hoàn toàn không thể. Theo ông, dấu hiệu của thói quen sai lầm đó bộc lộ qua việc chúng ta có cảm giác khó chịu đối với người khác. Nếu biết chấp nhận những gì vượt ngoài tầm kiểm soát của mình và biết tập trung vào những gì nằm trong khả năng, tâm trí chúng ta sẽ được thư thái,"bay bổng"và không còn phải suy nghĩ nhiều nữa.Một câu hỏi được đặt ra về vấn đề này trong một cuộc khảo sát tại Anh:"Điều gì sẽ xảy ra nếu như chúng ta cứ mãi lặp lại những suy nghĩ về những điều mình không thể kiểm soát được?".Những người được khảo sát đã trả lời rằng, khi họ tập trung vào những điều mình không thể kiểm soát được, họ cảm thấy căng thẳng, lo âu, mệt mỏi, buồn rầu và giận dữ...Một điều rõ ràng là khi chúng ta học được cách biết tập trung vào những gì mình có thể kiểm soát được và những gì có thể thực hiện được, chúng ta sẽ trở nên bớt căng thẳng hơn, bình tĩnh hơn, hạnh phúc hơn và mọi giá trị trong cuộc sống của chúng ta sẽ tăng lên.Ngày nay, tại nhiều quốc gia đang bị thiếu nước sinh hoạt, các chương trình quảng cáo thường nhắc nhở người dân không nên để vòi nước chảy không hoặc rò rỉ để tránh lãng phí nước. Tập trung suy nghĩ vào những việc vượt xa tầm kiểm soát của chính mình cũng giống như tình trạng"các vòi nước chảy không"- toàn bộ năng lượng của chúng ta bị hao phí đến kiệt quệ! Như vậy, hãy tiết kiệm năng lượng của mình bằng cách kiểm tra"vòi nước"của mình, đừng để chúng chảy lãng phí.Tôi nhớ lại lần hướng dẫn buổi thảo luận về tư duy tích cực với một nhóm người ở New Zealand cách đây vài năm. Trong nhóm có một đôi vợ chồng trên 70 tuổi đã chung sống với nhau hơn 50 năm. Đến phần thứ hai của buổi thảo luận, người chồng đã phát biểu,"Ước gì tôi được tham dự buổi thảo luận này vào 50 năm trước". Một trong những thành viên trẻ tuổi tham dự đã hỏi ông tại sao lại nói như vậy. Ông đáp,"Tôi đã mất 50 năm để cố gắng thay đổi vợ tôi và bà ấy cũng mất chừng ấy thời gian cố gắng thay đổi tôi. Nhưng như bạn biết đấy, không ai trong chúng tôi thành công cả!". Tôi đã hỏi họ cảm thấy như thế nào khi cứ cố gắng thay đổi nhau. Người chồng trả lời rằng ông cảm thấy giận dữ và nản lòng, còn người vợ lại cảm thấy mình thất vọng và bị tổn thương. Những thành viên trẻ tuổi ngồi lặng một lúc, thấm thía bao thời gian đã bị"lãng phí"vô ích như thế nào khi con người cứ cố tìm cách thay đổi lẫn nhau.Chúng ta thường nghĩ nhiều về hành động của người khác và những gì diễn ra xung quanh hơn là nhìn vào chính bản thân mình. Chúng ta quên mất rằng chúng ta có quyền chọn lựa những suy nghĩ được tạo ra trong tâm trí mình thay vì cứ đổ lỗi cho người khác về những gì chúng ta cảm thấy:"Tôi buồn vì người này đã nói thế này, làm thế kia...". Việc đó có thể khiến cho sự căng thẳng và buồn phiền đeo đẳng mãi trong tâm trí của chúng ta.Trong cuốn The Seven Habits of Highly Effective People (Bảy thói quen của những người thành đạt), Stephen Covey có nói về hai vòng tròn trong cuộc đời chúng ta: vòng tròn Ảnh hưởng - vòng tròn bên trong, và vòng tròn Quan tâm - vòng tròn bên ngoài. Vòng tròn Ảnh hưởng bao gồm các giá trị, thái độ, suy nghĩ... Vòng tròn Quan tâm bao gồm những điều chúng ta không thể kiểm soát được như thời tiết, con người, tình hình kinh tế... Khi chúng ta cố gắng kiểm soát vòng tròn Quan tâm thì sẽ tạo áp lực lên vòng tròn Ảnh hưởng, chúng ta sẽ bị tiêu hao nhiều năng lượng tích cực khiến chúng ta không thể làm việc hiệu quả được. Thay vào đó, chúng ta nên tập trung vào vòng tròn Ảnh hưởng bằng cách tăng cường các giá trị của bản thân, tạo ra thái độ và suy nghĩ tích cực, điều này tạo ra các sóng năng lượng tích cực, những sóng này lại tác động lên vòng tròn Quan tâm, cho chúng ta nhiều nội lực để đối phó với những tình huống khó khăn, thử thách.Enrique Simo, một nhà văn Tây Ban Nha đã viết:"Chúng ta sẽ trở thành những gì mà chúng ta nghĩ một cách sâu sắc". Khi tập trung vào những gì vượt ngoài tầm kiểm soát của mình, suy nghĩ của chúng ta trở nên tiêu cực và những suy nghĩ tiêu cực này sẽ như dòng chảy tuôn qua lời nói, hành động và cả thói quen của bạn rồi theo thời gian sẽ định hình nên tính cách của bạn.Đã có lần Gandhi đặt câu hỏi: “Khi bạn chỉ ngón tay của mình về phía người khác thì có bao nhiêu ngón chỉ ngược lại về phía bạn?”. Một thính giả đã trả lời: “Ba”.Hãy nghĩ về hình ảnh của chính bạn trong suốt một ngày bình thường: ngón tay của bạn đã chỉ đi đâu? Bạn có bận rộn với thế giới bên ngoài, với hành vi của người khác không? Hay là bạn tập trung vào phản ứng của mình trước những tình huống?Nguồn:Tư duy tích cực - First News và NXB Văn Hóa Sài Gòn
